Kliknij na zdjęcie, aby uruchomić transmisję:
W siedzibie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Warszawie doszło do spotkania przedstawicieli trzech stron: społecznej, związkowej i politycznej w debacie na temat aktualnej sytuacji w oświacie i wspólnych działań zmierzających do powstrzymania zapaści polskiego szkolnictwa w wielu jego obszarach. Spotkanie, zainicjowane przez Krajową Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” i Koalicję na Rzecz Ocalenia Polskiej Szkoły, jest kolejnym stopnie w budowaniu porozumienia w sprawach oświaty.
Krajową Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” reprezentował przewodniczący Waldemar Jakubowski. W imieniuruchu społecznegoKoalicji na Rzecz Ocalenia Polskiej Szkoły występowali: Hanna Dobrowolska, koordynator KROPS, Jolanta Dobrzyńska, ekspert oświatowy i mec. Marek Puzio (Instytut Ordo Iuris). Strona polityczna reprezentowana była przez Dariusza Piontkowskiego, posła, byłego ministra edukacji (Prawo i Sprawiedliwość), Joannę Borowiak, posła (Prawo i Sprawiedliwość), Bartosza Kopczyńskiego (Konfederacja Korony Polskiej) i Adama Kanię (Konfederacja).
Waldemar Jakubowski poruszył zagadnienia godnych warunków pracy i płac nauczycieli.Podkreślił konieczność szybkich zmian w zakresie finansowania edukacji – zobowiązania państwa polskiego do określonego poziomu wydatków w odniesieniu do PKB lub parytetu siły nabywczej. Wskazał także na konieczność powiązania płac pracowników oświaty z przeciętną płacą w sektorze przedsiębiorstw oraz na stworzenie skutecznych mechanizmów ochrony godności nauczycieli. W przypadku dalszych zaniechań w tym zakresie kryzys kadrowy w oświacie będzie się lawinowo pogłębiał, co doprowadzi do upadku szkolnictwa publicznego.
Hanna Dobrowolska, odnosząc się do bieżących działań resortu edukacji, wskazała na konieczność zatrzymania głównej reformy programowej przewidzianej do wdrożenia przez koalicję rządzącą w roku szkolnym 2026/2027. Procedowany aktualnie projekt zmian w ustawie Prawo oświatowe (dokument UD220) zmienia bowiem charakter kształcenia ogólnego, przenosząc ciężar działań szkolnych z przekazu wiedzy i rozwoju intelektualnego na kształtowanie postaw i przekonań uczniów według narzuconego wzorca, opisanego dokumentem „Profil absolwenta i absolwentki”. Społeczne zaniepokojenie wzbudza także fakt rozszerzania politycznych praw i znaczenia fundacji wyrosłych na środkach UE i reprezentujących niepolskie interesy. Dodała, że potrzebny jest udział strony społecznej w wysłuchaniach publicznych i pełna jawność wprowadzanych zmian. – „Reprezentujemy ogromny głos społeczny. Nauczyciele i rodzice chcą realnej wolności wyboru” – podkreślała.
Jolanta Dobrzyńska wykazała, że polityka edukacyjna nie jest polityką polską, a jej obecny kształt – edukacja włączająca, prowadzi do chaosu w szkołach, radykalnego obniżenia poziomu kształcenia i zagraża przyszłą powszechną inwigilacją obywateli. Apelowała o konsekwentne i bezpieczne zarazem wycofanie się z programów polityk ponadnarodowych, poprzedzone ich wnikliwą rewizją i selekcją pod względem wpływu na cele, charakter i poziom edukacji. Polska szkoła potrzebuje polskiego programu, tworzonego suwerennie i z uwzględnieniem interesu Państwa Polskiego.
Marek Puzio przedstawił wnioski z analiz prawnych projektów zmian ustawowych. Wskazał na przykłady możliwych zmian ustawowych zabezpieczających prawa rodziców, w tym wobec spodziewanych prób wprowadzenia obowiązkowej edukacji seksualnej. Zwrócił uwagę na znaczenie zasady pomocniczości także w kontekście autonomii szkół, których dyrektorzy podlegają dziś pozaprawnym działaniom resortu, jak w przypadku ograniczeń w organizowaniu nauczania religii.
Dariusz Kwiecień ze Stowarzyszenia Katechetów Świeckich, uzupełnił wypowiedzi ukazując problemy wychowawcze i rozwojowe młodych ludzi wywołane marginalizacją zarówno religii, jak i etyki. Apelował o działania ukierunkowane na utrzymanie aksjologicznego charakteru szkoły.
Apele strony związkowej i strony społecznej spotkały się ze zrozumieniem i aprobatą przybyłych polityków, bez zróżnicowania partyjnego.
Dariusz Piontkowski podkreślił znaczenie stabilności finansowej systemu oświaty. Zwrócił uwagę, że edukacja wymaga rozwiązań ponadczasowych, które nie będą zmieniane przy każdej nowej kadencji parlamentu. Poparł postulaty KSOiW oraz KROPS wskazując równocześnie, że aktualnie prowadzone zmiany w szkolnictwie nie wynikają z realnych potrzeb. Podkreślił, że szkolnictwo publiczne powinno pozostać podstawą kształcenia, a decyzje o jego kształcie nie mogą być narzucane przez instytucje Unii Europejskiej. – „Unia Europejska nie może decydować i narzucać, jak ma wyglądać polska szkoła” – zaznaczył. Poseł zwrócił również uwagę na znaczenie wychowania patriotycznego w programie edukacyjnym polskich uczniów
Adam Kania, reprezentujący także Fundację Twoje VETO, podkreślił, że edukacja zdrowotna w obecnym kształcie stanowi próbę ideologizacji szkoły. – „Rodzice muszą mieć realną możliwość ochrony swoich dzieci przed treściami, które są sprzeczne z ich przekonaniami. Szkoła nie może być miejscem narzucania światopoglądu” – mówił. Zwrócił także uwagę na potrzebę stworzenia skutecznych mechanizmów prawnych, które zapewnią rodzicom prawo do decydowania o udziale dzieci w zajęciach.
Joanna Borowiak wskazała na niepokój rodziców dotyczący braku przejrzystości oraz trudności proceduralnych przy rezygnacji z zajęć. – „Rodzice muszą mieć pełną świadomość, jakie treści są przekazywane ich dzieciom i realną możliwość decydowania o udziale w zajęciach” – mówiła posłanka. Akcentowała konieczność zapewnienia pełnej transparentności w tym zakresie. Podkreśliła rolę rodziców, którzy z racji bycia pierwszymi wychowawcami, muszą mieć decydujący głos także w sprawach szkolnego wychowania.
Bartosz Kopczyński wskazał, że nadmierna centralizacja edukacji i sterowanie polityczne odbierają nauczycielom swobodę pedagogiczną i oddalają szkołę od społeczności lokalnych. Poparcie Konfederacji Korony Polskiej dla prezentowanych w trakcie debaty treści i postulatów wyraziły także Teresa Pracownik i Dorota Kaczmarek.
Podsumowując debatę, jej uczestnicy zgodzili się, że w sprawach edukacji istnieje porozumienie społeczno-polityczne i ponadpartyjnie przybyłych na debatę. Powzięto postanowienie o kontynuowaniu dialogu, który w przypadku cofnięciu zmian prawnych dokonanych po 2023 roku ma szanse zaowocować dalszymi pracami nad strategią rozwoju polskiej szkoły.
Warszawa, 16 września 2025 r.